Batı Trakya Türk Cumhuriyeti'nin Tarihçesi

Batı Trakya Türk Cumhuriyeti döneminde Kırcaali,
günümüzde Bulgaristan'a ait bir şehir.

Batı Trakya Türk Cumhuriyeti, 13 Ağustos 1913 tarihinde Batı Trakya'da kurulmuş ve siyasi sebeplerden dolayı Yunanistan devleti tarafından desteklenirken Osmanlı ve Bulgaristan devletleri tarafından hoş karşılanmamış ve sonlandırılmaya çalışılmıştır. Bundan ötürüdür ki devlet sadece 55 gün yani yaklaşık 2 ay ayakta kalabilmiştir.

Osmanlı ve Sırbistan devletleri arasında yapılan son antlaşma sonucunda devletlerin ortak sınırı kalmadığı için Sırbistan'da yaşayan Türklerin durumu söz konusu olmuştu, bunun üzerine Batı Trakya Geçici Hükümeti 31 Ağustos 1913 tarihinde Osmanlı devleti tarafından kurulmuş oldu.

Kırcaali şehrinin yöneticileri

Batı Trakya Geçici Hükümeti için her şey yolunda olsa bile Osmanlı devleti zor durumdaydı. Batılı devletler ve Rusya tarafından sıkıştırılan Osmanlı devleti daha fazla dayanamamış ve Batı Trakya'nın Bulgaristan'a bırakılmasını 29 Eylül 1913 tarihinde yapılan İstanbul Antlaşması ile kabul etmişti. Ancak bu duruma şiddetle karşı çıkan Batı Trakya Geçici Hükümeti bağımsızlığını ilan etmiş ve Batı Trakya Türk Cumhuriyeti'ni kurmuştur.

Cumhuriyet ile yönetilen bu yeni ülkenin önde gelenlerinden Yüzbaşı Yakup Cemil olayları şöyle anlatır: "Balkanlara hızla girip, kaybettiğimiz topraklarımızı geri almamız üzerine Düveli Muuazzama derhal  sadrazamın makamına koştular. Güya, Londra Antlaşması’nı tek taraflı olarak bozmuşuz, hemen işgal ettiğimiz topraklardan çıkmalıymışız. Kim kimin toprağını işgal etmişti? İttihat ve Terakki’nin uygun görmesiyle Süleyman Askeri Bey, Eşref Kuşçubaşı, Çerkez Reşid, Sapancalı Hakkı ve Fehmi  Beyler gibi arkadaşlarla Meriç’i geçip Trakya’ya daldık. Gümülcine,Kırcali,Dimetoka gibi yerleri bir bir geri aldık.Serez’e de el atıp Yunan hududuna dayandık.Bulgarların Ege bağlantısını kesmiş olduk. Avrupa ayağa kalktı. Dış baskıları azaltmak için Garb-i Trakya Muvakkat Hükümeti’ni kurduk. Bu bir cumhuriyetti ve Türk tarihinde bir ilki gerçekleştirmiştik. Bayrağımız vardı, başkentimiz Gümülcine’ydi, pul bile bastırmıştık."

Osmanlı devleti tarafından Batı Trakya Türk Cumhuriyeti'ne, İstanbul Antlaşmasına uyması ve bölgeyi en geç 25 Ekim 1913 tarihine kadar Bulgar devletine teslim etmeleri için zaman tanımıştır. 25 Ekim 1913 tarihi geldiğinde Batı Trakya Türk Cumhuriyeti sonlanmış ve bölge Bulgaristan'a bırakılmıştır.