Kıbrıs Harekatı'nın Mimarı Kimdir ve Nasıl Gerçekleştirilmiştir?

Çok güçlü bir bağ ile bağlandığımız, kıbrıs adasının kuzeyinde yaşayan Kıbrıslı Türkler'in bağımsızlığını sağlayan Kıbrıs Harekatı'nın mimarı kimdir ve bu harekat nasıl gerçekleştirilmiştir? Yazı içinde Kıbrıs Adası'nın tarihine ve ardından ise Kıbrıslı Türkler'in bağımsızlığını kazanmasına dair özetlerde yer almaktadır.

Kıbrıs'a Birleşik Krallık
bayrağı çekilirken

Kıbrıs Adası'nın Tarihi
1571 yılında Osmanlı Devleti'nin egemenliği altına giren Kıbrıs Adası, 1877 yılında Rusya ile Osmanlı arasında yaşanan 93 Harbi'nden sonra Osmanlı Devleti adayı İngiltere Krallığı'na kiralamıştır. Sadece geçici bir süre İngiltere Krallığı'nda kalması planlanan Kıbrıs Adası, Osmanlı Devleti'nin 1. Dünya Harbi'ni kaybetmesinden sonra kalıcı olarak Birleşik Krallığa devredilmiştir. Ada 1960 yılına kadar Birleşik Krallık'a bağlı kalmıştır.

Bağımsız Kıbrıs Adası ve Ayrışmalar
1960 yılında bağımsızlığını kazanan Kıbrıs Cumhuriyeti; Türkiye, Birleşik Krallık ve Yunanistan garantörlüğü altında bağımsızlığını kazanmıştır yani Türk ve Rumlar tarafından ortak yönetilen bir adaydı. Ancak bu durum sonsuza kadar böyle sürmeyecekti.

1974'de Kıbrıs Adası'nda Türk ve Rumlar arasında gerilim hat safhaya ulaşmış durumdaydı. Bunun üzerine Yunanistan'da askeri cunta destekli olup Milliyetçi Rumlar tarafından yapılmış olan darbede eklenince Türkiye Cumhuriyeti adaya harekat düzenledi ve Kıbrıslı Türkler'in güvenliğini ve egemenlik haklarını korumak için Kıbrıs Türk Feder Devleti kurulmuş oldu.

Kıbrıs Harekatı Nasıl Gerçekleştirildi?
1. Harekat
20 Temmuz 1974 sabahında Türk ordusu, adaya havadan indirme ve denizden çıkarma yapmaya başladı. İlk başlarda olayın ciddiyetini kavrayamayan Rumlar, ancak akşama doğru karşı harekata başlayabilmişlerdir. Rumlar'ın başlattığı 20 Temmuz akşamından 21 Temmuz sabahına kadar süren karşı taarruz, başarılı olmamıştı. Türk kuvvetleri bir adım bile geri atmadan mevzilerini savunmayı başarmıştır.

21 Temmuz'da tekrar ilerlemeye devam eden Türk kuvvetleri, ateşkes başlamadan Deliklitepe, Girne ve Lefkoşa'yı ele geçirmişti.

1. Harekat'ın Sonuçları
Harekat sonucunda 31 Temmuz'da imzalanan "1. Cenevre Anlaşması" sonuçlarına göre Rumlar tarafından işgal edilen Türk yerleşim yerlerinin boşaltılması, esirlerin serbest bırakılması ve karma köylerde bulunan askerlerin geri çekilmesi gerekiyordu, ancak Rum tarafı bunu gerçekleştirmedi.

8 Ağustos-13 Ağustos tarihleri arasında tekrar yapılan "2. Cenevre" görüşmelerinde ise Türkiye'nin talepleri yine karşılanmadı ve 1. Cenevre Anlaşması'nda alınan kararlar uygulanmadı.

2. Kıbrıs Harekatı
Barışın sağlanması için verilen çalışmalar Rum tarafı yüzünden sağlanmayınca, "Ayşe tatile çıksın" şifresiyle 2. Kıbrıs Harekatı başlamış oldu.

Harekat, Doğu'da Mağusa, Batı'da da Lefke bölgelerinin ve Türk köylerinin kurtarılmasını hedefliyordu. 16 Ağustos tarihinde hedefler gerçekleştirilince ateşkes sağlandı.

Kıbrıs Harekatının Gerçek Mimarı: Necmettin Erbakan
İngiliz Ulusal Arşiv belgelerine göre Kıbrıs Harekatı’nın yapılmasında ve uygulanmasında Necmettin Erbakan daha aktif ve istekli. Ecevit’in ise savaşa yanaşmadığı görüntüsü ortaya çıkıyor. Dönemin İngiltere Büyükelçiliği’nden giden raporlarda Erbakan’ın Genelkurmay ile aynı düşüncede olduğunu, harekatın gerekli olduğunu ve tüm Kıbrıs’ın alınması gerektiğini belirtiliyor.

Ayrıca Erbakan’ın dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Semih Sancar ve Türk ordusuna tam destek verdiği de belgelerde yer alıyor.